شخصیت شهید علامه سید اسماعیل بلخی جایگاه ویژه‌ای در اشعار بسیاری از شاعران کشور دارد و این شاعران در آثار خود در حد توان این شخصیت مؤمن و انقلابی را ستوده‌اند.
در 24 سرطان سال 1347 خورشیدی، سید اسماعیل بلخی از بنیان گذاران نهضت اسلامی افغانستان توسط حکومت شاهی وقت به شهادت رسید.
ناآگاهی فرهنگی، عقب ماندگی جامعه و فشار حکومت وقت باعث شد تا بعد از شهادت شهید بلخی، دیگر نامی از او به میان نیاید، اما با طلوع انقلاب اسلامی در افغانستان و ایران، بار دیگر نسل جوان شهید بلخی را باز شناخت و به ستایش از او و اندیشه‌های والایش پرداخت.
با آغاز قیام مردم افغانستان در برابر رژیم مارکسیستی که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بود و همچنین همزمان بود با آغاز مهاجرت چهره‌های فرهنگی افغان به جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر نسل جوان و انقلابی علامه بلخی را باز یافت و به ستایش و ترویج اندیشه‌ها وی پرداخت.
تا کنون سروده‌های فراوانی از شاعران کشور در ستایش و تجلیل از شهید سید اسماعیل بلخی، منتشر شده است که اینک بخش از این اشعار را که توسط شاعران مهاجر مقیم ایران سروده شده است را مرور مینماییم.
( یَل قبیله) عنوان سروده‌ای از (سید ابوطالب مظفری) از شاعران مطرح کشور است که در ستایش دلاوری‌ها و رشادت‌های بلخی سروده شده است:
در سحرگاه سرد دلهره‌ها
یاد بادا ز شام خاطره‌ها
سالهای دراز بیعاری
روزهای پلشت بیماری
خوشه‌های فسرده در بن تاک
آرزوهای خفته اندر خاک
و هم مرموز، بسته حنجره‌ها
باد وارون، شکسته پنجره‌ها
دیده‌بانان خسته خواب شده
برج‌ها، قلعه‌ها، خراب شده
***
در سحرگاه خواب نوشینه
یاد بادا ز شام دوشینه
در سحرگاه بادهای نژند
یاد بادا زشاخه‌های بلند
خسته بودیم و رفته از تن و توش
خشممان، لب گزیدن خاموش
شعله خشم را کشیده به دم
تاول و زخم، گشاده به نم
کنج زندان آن شب (دیجور)
یکه مردی زدیو و دد رنجور
پیر پر راز شام آدینه
آن نمودار آب و آیینه
فدیه روزگار غربت عشق
بلخی، آن پاسدار حرمت عشق
***
ای تو سر خط خیل عیاران
بی تو بنگر چه رفت بر یاران
بی تو بگریخت آن شکوه از کوه
ای نمودار جنگل انبوه
بی تو بس خارهای فتنه دمید
بی تو بس شاخه کند از توحید
بی تو از دل تب جوانی رفت
فاش گویم که زندگانی رفت
سوگوار تو اند گرگ گله
مادیان‌های در بهار هله
از تو بگشود راز پیله ما
آفرین بر یل قبیله ما
(طوفان) عنوان شعری است از (علی یعقوبی (شاهد)) از شاعران کشور مقیم تهران است که برای شهید بلخی سروده شده است.
دیدمش که می‌آید در حصاری از طوفان
دلبرانه و سنگین با شعاری از طوفان
از تبار گل‌ها بود آیه آیه اش (لا) بود
خواب را پریشان کرد در بهاری از طوفان
خط سیر چشمانش خط سیر خنجر بود
خنجری بهار آور، با وقاری از طوفان
معنی دعا را هم در قنوت او دیدم
معنی دعا، آری، انتظاری از طوفان
شب که محو خود می‌شد، با خدا سخن می‌گفت
گاهگاهی از دریا، گاه‌گذاری از طوفان
نرم نرمک آتش را سوی سینه‌ها می‌برد
میشود به پا امشب مویزاری از طوفان
باورم کنید آری، دیدمش که می‌آید
بیقرار و عصیانی با شعاری از طوفان
(محمد تقی اکبری) از شاعران کشور هم غزلی خواندنی در باره شهید بلخی سروده است:
دیدمت ناگاه از آن سوی گم پیدا شدی
غرق در سیاله‌ای از آسمانی‌ها شدی
با شلال شال رقصان در مصیر بادها
سرفراز و سبز مثل بیرقی برپا شدی
پابه پای بادها با کوله باری از بهار
رهسپار بیکران دامن صحرا شدی
جاری و پرجوش پشت سد سخت صخره‌ها
موج در موج انتشار آبی دریا شدی
در نگاه سوت و کور خفته خفاش‌ها
چشم در چشم افق آکنده از فردا شدی
ای پلنگ پر غرور‌ای قاتح بشکوه کوه
دیدمت بر تارک پامیر پا بر جا شدی
با تو پی می‌ریختیم اسطوره‌های تازه را
ناگهان در ماورای کوه ناپیدا شدی
(سید حکیم بینش)، از شاعران مطرح افغانستان که در حال حاضر در مشهد زندگی می‌کند؛ وی نیز غزلی با عنوان (تمثال صمیمی) برای شهید بلخی سروده است که در نوع خود خواندنی است.
پدر می‌گفت در سالی صمیمی
پرستو رفت با بالی صمیمی
پرستو رفت و بعد از رفتن او،
به راه افتاد جنجالی صمیمی
پس از آن، نیمه شب در آسمان‌ها
یکی می‌دید تمثالی صمیمی
و من گاهی که می‌دیدم، به سر داشت
به رنگ سبزه‌ها شالی صمیمی
اهورایی‌ترین خال لبش بود
که من مستم از آن خال صمیمی
پرستو رفت، اما مانده این جا
سبدهایی از آمالی صمیمی
(حسین حسین زاده)، از شاعران جوان مقیم ایران، از شاعران سپید سرای افغان است که شعری با عنوان (ریزش مرثیه‌های سبز) برای شهید بلخی سروده است:
در نیمروز تعزیه
از خاک مادران
دسته گل شیون
سرخ
سرخ
می‌روید
تا جنگل، ایستاده بمیرد
درهجوم باد
***
از نور گفته بودی
به نور پیوستی
در آن شب تلخواره،
سیزده سفینه نجات
در رکعت گلوی تو
در طواف آسمانه
ضربت خورد
مرغان
از مناره دستانت
به سمت روشنایی
راه گشودند
تا اندوهی بزرگ را
در ریزش مرثیه‌های سبز
به نجوا بگیرد
زمین
(محمد شریف سعیدی)، از چهره‌های برجسته و مطرح شعر کشور ما است، که تا چندی قبل در ایران سکونت داشت و در حال حاضر در سوئد زندگی می‌کند.
او غزلی بسیار مطرح به شرح ذیل برای شهید بلخی سروده است:
اینک به اقیانوس پیوسته است، مردی که دریا بود و طوفان بود
در آن سکوت قهوه‌ای، فریاد؛ در آن هجوم تیره، عصیان بود
او آسمانی‌تر ز هر پرواز، شفاف‌تر از باور باران...
افسوس، اما روزگار او، سهم حقیر سفره نان بود
مهتاب در پیشانی‌اش می‌سوخت، خورشید در قلبش نفس می‌زد
تا انتهای آن شب وحشی، روشن‌ترین فانوس زندان بود
وقتی عطش از آسمان می‌ریخت، بانگ کبود باغ، می‌پژمرد
فریادهای عاصی آن مرد، رعد برای فصل باران بود
یک لحظه حتی خم نشد برخاک، با این که ما هرلحظه می‌دیدیم
بر شانه‌های استوار او، زخم تبرهای فراوان بود
بوی شکفتن داشت دستانش، روح بهاران بود در چشمش
روزی که باغ باور مردم در سلطه سرد زمستان بود
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/317
بهار و نوروز در شعر شاعران پشتو زبان افغانستانی
